Wilno w fotografii Jana Bułhaka. Bardzo udany wernisaż w Galerii na Zamkowej Wieży
19 stycznia 2017 roku ślady Białej Damy zawiodły licznie przybyłych do Galerii na Zamkowej Wieży, gdzie odbył się wernisaż Wilno w fotografii Jana Bułhaka ze zbiorów Stowarzyszenia Wspólnota Mazurska z Giżycka. Galeria na Zamkowej Wieży to najwyżej położona część oleckiego zamku, udostępniona przez Oleckie Stowarzyszenie Aktywnych „Zamek”. Goście wernisażu mogli poznać krótką historię Wilna, Jana Bułhaka oraz Stowarzyszenia Wspólnota Mazurska, którego członkowie również byli obecni.
Wilno zostało założone w XIV w przez księcia Gedymina, który zaprosił do osadnictwa na tym terenie kupców i rzemieślników, gwarantując im wolność wyznania i języka. Później Wilno było ważnym ośrodkiem Rzeczpospolitej Obojga Narodów, a następnie Imperium Rosyjskiego. W XX wieku wielokrotnie przechodziło z rąk do rąk. W wyniku wydarzeń historycznych zniszczeniu uległy nie tylko fragmenty miasta (budynki, ulice), ale zniknęły również całe grupy mieszkańców, w tym społeczność żydowska. Mimo zmian przynależności państwowej, kultur i języków, Wilno zachowało swą wielokulturową i wielojęzyczną różnorodność. Od początku rozwijało się na styku: katolicyzmu i prawosławia, judaizmu, unitów, protestantów, karaimów i muzułmanów. Różnorodność religijną dopełniała wielojęzyczność.
I takie Wilno poznał Jan Bułhak. Urodził się w 1876 roku. Pochodził z rodziny szlacheckiej spod Nowogrodu. Do gimnazjum uczęszczał w Wilnie, a na studia wyjechał do Krakowa, gdzie przerwał jednak naukę na wydziale filozoficznym UJ. Od zawsze interesował się fotografią. Dzięki temu otrzymał w Wilnie posadę fotografa miejskiego z zadaniem stworzenia archiwum fotograficznego miasta. Bułhak stał się więc dokumentalistą, który z pasją fotografował wileńskie budynki, place i zaułki. Powstało kilkadziesiąt tomów fotografii.
W okresie międzywojennym został kierownikiem Zakładu Fotografii Artystycznej na Uniwersytecie im. Stefana Batorego. Wiele wykonywanych przez niego fotografii znalazło się w prasie ilustrowanej, książkach, przewodnikach i na pocztówkach. W czasie walk o Wilno, w lipcu 1944 roku spłonęła cała jego pracownia, a w niej skatalogowane negatywy, dotyczące Wilna i Wileńszczyzny, jak też i wielu innych miast Polski oraz niektórych miast niemieckich. Bułhak próbował odtworzyć archiwum z zachowanych odbitek. Dalej też fotografował. Po wojnie na fali repatriacji przeprowadził się do Warszawy, gdzie powstały jego fotografie dokumentujące ruiny stolicy. Był współzałożycielem Związku Polskich Artystów Fotografików. Jan Bułhak zmarł 4 lutego 1950 roku w Giżycku podczas wyjazdu fotograficznego. Był autorem licznych książek o fotografii, poradników i albumów. Uczestniczył w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych. Twórczość Jana Bułhaka zaliczana jest do piktorializmu.
Wystawa fotografii Jana Bułhaka prezentowana w Galerii na Zamkowej Wieży pochodzi ze zbiorów Stowarzyszenia “Wspólnota Mazurska”. Jest to giżyckie stowarzyszenie, które powstało 26 lat temu. W ciągu tego czasu zmieniło spojrzenie mieszkańców regionu na Mazury i historię. Odbudowało dialog polsko-niemiecki, zorganizowało kilkadziesiąt konferencji naukowych i historycznych, kilkanaście wystaw, wydało wiele publikacji związanych tematycznie z historią Mazur. Stowarzyszenie stworzyło również Archiwum Mazurskie. O tym i pomyśle stworzenia wystawy oraz o Wileńszczyźnie i Mazurach opowiedzieli wszystkim zebranym podczas wernisażu członkowie Stowarzyszenia: prof. Wojciech Łukowski, Krzysztof Kossakowski, Katarzyna i Janusz Pileccy. A Biała Dama z zamkowej wieży? Cieszyła się z licznie przybyłych gości…
Katarzyna Kaczor – Oleckie Stowarzyszenie Aktywnych „Zamek”
