Objazdowy Festiwal Filmowy Watch Docs w Suwałkach

W najbliższy weekend 20-22 września 2013 r. w Suwałkach odbędzie się Objazdowy Festiwal Filmowy Watch Docs Prawa Człowieka w Filmie. To jeden z największych i najstarszych festiwali filmowych poświęconych prawom człowieka na całym świecie. Co roku impreza gromadzi w Polsce około 70 tys widzów. W tym roku festiwal zawita także do Suwałk. Podczas trzech dni będzie można zobaczyć 21 filmów z różnych stron świata czasami kontrowersyjnych i dyskusyjnych, ale zawsze pobudzających do myślenia. Nie zabraknie także polskich produkcji m.in. “Dzieci Kotana” czy “Wyroku na życie”. W programie przewidziano także dyskusje i prelekcje zaproszonych gości. Wszystkie projekcje odbędą się na Dużej Scenie SOK. Wstęp wolny.

 

Program festiwalu Watch Docs w Suwałkach

 

Piątek, 20 września

8.10 – 9.00 Porządna dziewczyna

USA 2011,  reż. A. Fessler, 48′

Dokument odkrywa wstydliwą i nieznaną szerzej kartę z historii Stanów Zjednoczonych. W latach 50. i 60. XX wieku zajście w nieślubną ciążę skazywało na ostracyzm społeczny nie tylko kobietę, ale też jej najbliższą rodzinę. Miliony brzemiennych dziewczyn było wydalanych ze szkół, wyrzucanych z domów przez własnych rodziców i umieszczanych w specjalnych ośrodkach, gdzie – ukryte przed wzrokiem świata – czekały na poród. Po nim natychmiast odbierano im noworodki, które trafiały do sierocińców bądź rodzin zastępczych. Matkom zaś kazano trzymać całą sprawę w tajemnicy i zapomnieć, że kiedykolwiek nosiły w swoim łonie dziecko. Ale czy o czymś takim można zapomnieć? Tylko niektórym z bohaterek udało się po latach odnaleźć rodzonego syna czy córkę.

 

9.00 “Stereotypy związane z płcią w perspektywie psychologicznej”
Spotkanie z Ewą Tabak-Kuczyńską – psychologiem klinicznym w Pracowni Psychologicznej w Suwałkach

 

10.00 – 11.10 Dzieci Kotana
Polska 2012, reż. M. Dembiński, 66′

Tytułowe dzieci Kotana to narkomani, którym pomógł wyjść z nałogu Marek Kotański i którzy pozostali w jego organizacji – Monarze, aby pomagać innym i kontynuować jego dzieło. W filmie reprezentują ich Bogusia i Adam Bączkowscy, prowadzący dzisiaj ośrodek w Nowolipsku. W dziesięć lat po śmierci Kotana w wypadku samochodowym, wspominają charyzmatycznego terapeutę, jego bezkompromisowe metody i swoją trudną drogę do miejsca, w którym są dzisiaj. Poznali się na terapii, obdarzyli uczuciem  i postanowili przeżyć razem życie. Wspólnie zdecydowali też spłacić swój dług przez pomoc innym.

11.10 “Idea pomocy osobom uzależnionym od narkotyków”
Spotkanie z Anną Zdancewicz – terapeutą uzależnień w Poradni Terapii Uzależnienia od Substancji Psychoaktywnych przy SPSP ZOZ w Suwałkach

 

12.00 – 13.10 Wyrok na życie
Polska 2008, reż. M. Koszałka, 66’

Wnikliwe studium ludzi w nietypowej sytuacji – filmowy portret kobiet osadzonych w zakładzie karnym w Krzywańcu. Cele bohaterek wyglądają trochę jak babcine pokoiki: stół przykrywa cerata, przedmioty mają swoje ustalone miejsca, nie brakuje kawy i herbaty. Przez okno widać plac zabaw, spacerujące mamy z wózkami… Tu się mieszka, żyje, wychowuje dzieci i bierze śluby; tylko kraty w oknach, pobrzękiwania kluczy i trzask zamykanych drzwi przypominają o tym, że to miejsce rządzi się nieco innymi prawami.

13.10 – “Świat zza krat”
Spotkanie z Krzysztofem Mucharskim i Pawłem Dobajem – założycielami stowarzyszenia FEATON

 

16.00 – 17.00 Uwolnić poród  
Wlk. Brytania 2012, reż. T. Harman, A. Wakeford, 60′

Z czyich rąk trzeba uwolnić poród? Twórcy filmu udowadniają, że akt narodzin został całkowicie zawłaszczony przez współczesną medycynę położniczą. Strach przed ewentualnymi komplikacjami podczas porodu, skutecznie podsycany przez lekarzy, doprowadził do dehumanizacji jednego z podstawowych procesów fizjologicznych. Pod pozorem bezpieczeństwa, kobiety na całym świecie zmuszane są do rodzenia w szpitalach, w których większość farmaceutycznych i chirurgicznych interwencji podczas porodów wykonywana jest dla korzyści finansowych lub wygody personelu medycznego. Przyznają to sami lekarze. Pretekstem do nakręcenia filmu była głośna sprawa Ágnes Geréb, węgierskiej położnej, która od lat pomaga kobietom rodzić w domu. I chociaż miejscowe prawo tego nie zabrania, Ágnes pod zarzutem narażania życia pacjentów, trafiła do więzienia. Na fali protestów i społecznego oburzenia, jedna z matek zaskarżyła Węgry przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. I wygrała.

17.05 – 17.20 Kamyczkowi rycerze  
Polska 2011, reż. A. Gabryel, 14′

Co się robi w drużynie zuchów? 9. Łódzka Gromada Zuchowa “Kamyczkowi rycerze” stara się najwyraźniej, poprzez gry, zabawy i ćwiczenia uczyć cnót społecznych i patriotycznych. Tylko, czy będą to bardziej solidarność i koleżeństwo, czy może raczej rywalizacja i posłuszeństwo?

 

17.25 – 18.25 Zezwalam na atak
Holandia 2011, reż. S. Tan, 58′

W kwietniu 2010 roku świat zobaczył pochodzące z 2007 roku nagranie z helikoptera Apache ostrzeliwującego cywili, w tym reporterów agencji Reuters, na ulicy Bagdadu. To osławione wideo, zatytułowane przez WikiLeaks Collateral Murder, zostało ujawnione jako jeden z pierwszych dokumentów wykradzionych przez szeregowca Bradley’a Manninga.

 

18.30 – 20.30 Jak przetrwać zarazę?
USA 2012, reż. D. France, 120′

Tytułowa zaraza to oczywiście AIDS, którego rozprzestrzenianie się w latach 80. w USA przybrało rozmiary prawdziwej epidemii. Sytuacja pogarszała się błyskawicznie, ale rządzący Republikanie uważali, że epidemia AIDS to zasłużona kara dla wszystkich, którzy nie stosują się do boskich przykazań. Tymczasem z dnia na dzień przybywało kolejnych “zadżumionych”, dla których skrót HIV oznaczał wyrok śmierci. Jednak skazani wcale nie zamierzali czekać na śmierć z założonymi rękami. W 1987 roku gejowscy aktywiści z Nowego Jorku powołali do życia ACT UP (AIDS Coalition To Unleash Power) – organizację, której działania po dziś dzień są bezprecedensowym wzorem obywatelskiego aktywizmu na najwyższym poziomie. Walka była jednak długa i w najtrudniejszym momencie – prawie desperacka. Znakomite archiwalia wykorzystane w filmie uwieczniły te dramatyczne momenty – jak protest w nowojorskiej katedrze św. Patryka, czy wrzucanie prochów ofiar AIDS za ogrodzenie Białego Domu. W końcu jednak mocy tego prawdziwego ruchu społecznego doświadczył na sobie zarówno rząd USA – który musiał przyznać, że AIDS nie jest tylko problemem gejów i narkomanów, jak i koncerny farmaceutyczne, których leki jak się okazało, wcale nie musiały kosztować fortuny.

21 września (sobota)

16.00 – 16.45 Miraż  
Zjednoczone Emiraty Arabskie 2011, reż. S. Keca, 42′

W Dubaju drapacze chmur wyrastają prosto z piasku, drogi urywają się niespodziewanie u stóp wydm, a jedynymi terenami zielonymi są pola golfowe. Oniryczne obrazy autorstwa młodego serbskiego twórcy znakomicie oddają nierealny klimat miasta wyrosłego dosłownie na pustyni, pozbawionego historii, kontekstu i… mieszkańców, których zastępuje armia najemnych pracowników z całego świata: od azjatyckich sprzątaczy po menedżerów z Europy. Wszystko tu ma posmak halucynacji: spotkanie z robotnikami zamiatającymi drogę podczas burzy piaskowej, niekończąca się panorama miasta filmowanego z okna kolejki, kolumna terenówek pokonująca gigantyczne wydmy w drodze donikąd… Jedynym ludzkim elementem w tym nieludzkim krajobrazie zdają się być smutne oczy zakwefionych tancerek go-go obsypywanych dolarami przez rozbawionych szejków w ostatniej sekwencji filmu.

 

16.50 – 17.05 Połącz kropki
Wlk. Brytania 2012, reż. P. Romero-Fresco, 11′

Bardzo osobisty i przejmujący film o Trevorze, który stracił wzrok w wieku 60 lat i nagle wszystko, co robił przez całe życie automatycznie, stało się bardzo trudne. Reżyser Pablo Romero Fresco towarzyszy Trevorowi, rozmawia z nim, pomaga mu. Połącz kropki to także interesujący film o audiodeskrypcji, czyli metodzie werbalnego przekazywania osobom niewidzącym treści wizualnych.

17.05 – 17.20 Durga
Kanada 2012, reż. P. Nath, 11′

“Marzył mi się mąż przystojny i wysoki, przy którym czułabym się szczęśliwa. Inteligentny, dobrze wychowany i posłuszny rodzicom. Kochający ludzi i przez ludzi kochany. Ale marzenia nigdy się nie spełniają” – mówi Durga, wydana za mąż wbrew swojej woli w wieku 14 lat za mężczyznę starszego o lat kilkadziesiąt. Jej intymne zwierzenia to opowieść o tradycji, która jest silniejsza niż prawo.

17.20 – 17.45 Z kamerą wśród ludzi
Holandia 2011, reż. I. Kok, W. Timmers, 25′

To dokument o zagrażającej tożsamości społeczności tradycyjnych współczesnej turystyce. Relacja popytu i podaży przekształca członków afrykańskiego plemienia w merkantylnie myślące podmioty przemysłu turystycznego. Plemię Mursi, znane zachodnim turystom głównie z kobiecych ozdób w postaci krążków umieszczanych w naciętej wardze, dąży do zwiększenia swojej turystycznej atrakcyjności. Członkowie plemienia odchodzą od zwyczajowych strojów i barw, czyniąc je bardziej “egzotycznymi”, aby naciągnąć “białych” na większe kwoty za zdjęcia.

17.50 – 18.30 “Etiopia – plemiona doliny Omo”
spotkanie z Anną i Jarosławem Ruszewskimi

 

18.40 – 19.50 Wiera Gran
Polska 2011, reż. M. Zmarz – Koczanowicz, 67′

Dokument to hołd oddany utalentowanej żydowskiej śpiewaczce, której karierę złamały oskarżenia o kolaborację. Kiedy wybuchła wojna, Wiera Gran miała 23 lata i była jedną z najpopularniejszych piosenkarek w Polsce, znaną także z teatru, kina i radia. Po utworzeniu warszawskiego getta, występowała w słynnej kawiarni Sztuka, gdzie akompaniował jej m. in. Władysław Szpilman. Z tego okresu pochodzą oskarżenia o współpracę z gestapo, które będą prześladować ją już zawsze. Po ucieczce z getta Gran dzięki pomocy przyjaciela przetrwała wojnę pod Warszawą, a po jej zakończeniu znów zaczęła występować. Polskie powojenne sądy uwolniły ją od zarzutów, ale w Izraelu, dokąd wyemigrowała w 1950 roku (dwa lata później przeniosła się do Francji), była bojkotowana do końca życia.

 

20.00 – 20.50 Porządna dziewczyna
USA 2011,  reż. A. Fessler, 48′

 

20.55 – 21.50 Biały skarb: zbieracze soli z Caqueny
Niemcy 2011, reż. E. K. Buhler, 52

Film o tym, że nawet ekologiczne technologie mają swoje koszty społeczne i …ekologiczne. W pierwszym ujęciu widzimy targi samochodowe. Prezentuje się tu samochody na prąd i hybrydowe – przyszłość transportu. Nie będą potrzebowały ropy (ani wytwarzały spalin), ale nowych, mocniejszych akumulatorów, które jednak wymagają innych surowców naturalnych, np. litu. W następnym ujęciu reżyserka przenosi nas do Boliwii, gdzie odnaleziono największe na świecie złoża tego pierwiastka, w ogromnym solnym jeziorze – biały skarb z Salar de Uyuni. Piękny krajobraz jak z obcej planety, ponad 3600 m n. p. m, oślepiająca jasność, biel soli, błękit nieba i wody, rozdzielony pasmem widocznych z oddali gór. Na solnym jeziorze – mieszkańcy pobliskiej wioski, Indianie Aymara, od pokoleń trudniący się wydobywaniem soli. Żyje im się całkiem dobrze bez nowych technologii na litowe baterie – komputerów, telefonów komórkowych i samochodów. Mają swoje zwyczaje, tradycję, kościół, szkołę i lamy, które pasą.

22 września (niedziela)

16.00 – 16.20 Bezpieczna przystań
Wlk. Brytania 2012, reż. A. Glynne, 20′

“Historie z życia małoletnich uchodźców” – jak mówi podtytuł  filmu – to cykl kilkuminutowych animacji, zrealizowany na zlecenie BBC z okazji Tygodnia Uchodźcy, który w Wielkiej Brytanii obchodzony był w czerwcu tego roku. Pięcioro bohaterów w wieku od 10 do 17 lat, z różnych stron świata – Afganistanu, Erytrei, Zimbabwe, Iranu i “jednego z państw Eurazji” – opowiada o powodach ucieczki z rodzinnego kraju i trudnościach adaptacyjnych w nowej ojczyźnie.

16.25 – 16.35 Brak dowodów
Francja 2011, reż. H. Kwon, 10′

Eksperymentalny, animowany dokument opowiada przerażającą historię, która dla europejskiej widowni może mieć posmak fantastyki. Nigeryjczyk, który uciekł przed rytualnym mordem z ręki własnego ojca – wioskowego czarownika, usiłuje przekonać europejskich urzędników imigracyjnych o tym, że w kraju grozi mu śmierć.

16.40 – 16.50 Diabeł
Francja 2012, reż. J. G. Periot, 7′
Diabeł ma formę naładowanego buntowniczą energią muzycznego wideo do utworu francuskiej grupy Boogers.

16.50 – 17.15 Plaża szowinistów
Portugalia 2005, reż. D. Adringa, M. Ba, B. Cabral, J. Lucas, P. Rodrigues, 25′

Ten znakomity film, zrealizowany przed kilku laty przez znaną portugalską dziennikarkę do dziś pozostaje jedną z lepszych analiz medialnej manipulacji faktami. 10 czerwca 2005 roku na plaży Carcavelos pod Lizboną doszło do incydentu, który do białości rozpalił portugalskie media. Dziennikarze prześcigali się w epatowaniu szczegółami zajść, które po kilku dniach urosły do rangi problemu o zasięgu krajowym. Na podstawie kilku nieostrych zdjęć, ukazujących głównie biegnących po plaży nastolatków, stworzono legendę o kilkusetosobowej bandzie czarnoskórych migrantów, którzy mieli dokonać masowych rabunków wśród (białych) plażowiczów. Po tygodniu od opisywanych zajść medialna histeria osiągnęła apogeum. Zaczęto domagać się zaostrzenia prawa i głowy szefa policji, nieradzącego sobie z rzekomo kilkusetprocentowym wzrostem przestępczości…

17.20 – 17.55 Armatura rewolucji
Kuba/Portugalia 2011, reż. C. Alves, 33′

Fabryka San Jose de Las Lajas to jedyny na Kubie producent białej ceramiki. Umywalki, sedesy i kafelki, obowiązkowo ozdobione podobiznami Che Guevary, jak co dzień opuszczają zakład, podczas gdy jego pracownicy przygotowują się do pierwszomajowego pochodu, na którym dumnie prezentować będą tę rewolucyjną armaturę.

18.00 – 19.15 Reporter  
Meksyk 2012, reż. B. Ruiz, 72′

Sergio Haro to tytułowy reporter. Ale nie on jeden. Film, opowiada o losach niezależnego meksykańskiego tygodnika Zeta, który powstał 32 lata temu z inicjatywy innego dziennikarza, Jesúsa Blancornelasa. Tracąc kolejne posady w redakcjach za bezkompromisową postawę, Blancornelas postanowił założyć własną gazetę. ówczesny Meksyk pod rządami Partii Rewolucyjno-Instytucjonalnej (PRI) był państwem autorytarnym.

19.20 – 20.45 Burmistrz  
Meksyk 2012, reż. E. Altuna, C. F. Rossini, D. E. Osorno, 81

Wypełnione luksusowymi rezydencjami San Pedro Garza Garcia, położone na przedmieściach północnomeksykańskiego Monterrey, to najbogatsza gmina Ameryki Łacińskiej. Jego burmistrz,  Maurizio Fernandez Garza to postać nietuzinkowa, nawet biorąc pod uwagę egzotyczne standardy meksykańskiej polityki. Pod jego rządami San Pedro kwitnie nowymi inwestycjami, co więcej – stanowi enklawę spokoju w ogarniętym wojną z kartelami Meksyku. Dysponując siatką własnych agentów, zdobywających informacje nie zawsze legalnymi metodami, w mafijnym stylu usunął z miasta zorganizowaną przestępczość. Niepokorni gangsterzy zazwyczaj lądują z dziurą w głowie w bagażniku własnego samochodu.