Z okazji XXXII SZTAMY postanowiliśmy sięgnąć do czasów prehistorycznych i przypomnieć początki imprezy. Oto, specjalnie dla portalu iOlecko.com, pierwsza część opowieści pomysłodawcy i twórcy “Sztamy” – Marka Gałązki.
Mamy 1978 rok. Zjeżdżam do Olecka, po studiach we Wrocławiu. Zaczynam pracę w Domu Kultury. Od początku mojej „kariery” w naszym mieście chciałem przede wszystkim robić teatr amatorski. To mnie najbardziej interesowało z racji moich wrocławskich, studenckich doświadczeń teatralnych. Na miejscu okazało się, że w Olecku działał teatr poezji Niobe. To było kilkanaście dziewcząt, licealistek, które lepiej lub gorzej recytowały wiersze. Z tego składu ostała się jedna dziewczyna, Ania Olszewska dawniej Łowczyńska. Z moich kolegów, współpracowników z Domu Kultury w Olecku i w Suwałkach dobrałem resztę zespołu. I tak powstał Teatr AGT.
W chwili, gdy zaczęliśmy naszą pracę, gdy przygotowywaliśmy pierwsze przedstawienie – „Wędrowanie” według Stachury, pierwszy napisany przeze mnie scenariusz – od razu pomyślałem o tym, że warto to z kimś skonfrontować. Nigdy w Olecku niczego takiego jak przegląd teatralny, festiwal, nie było. Pomyślałem sobie, że z moim doświadczeniem, mogę pokusić się o organizację czegoś, co byłoby jakimś przeglądem teatralnym. W czasie moich studiów we Wrocławiu działałem w biurze organizacyjnym Teatru Otwartego, festiwalu Jazz na Odrą. To nie była jakaś wybitnie skomplikowana aktywność, ale wiedziałem jak ta maszyna powinna funkcjonować. Trzeba jednak pamiętać, że w tamtych czasach wyglądało to nieco inaczej niż dzisiaj, wszystko pozostawało skażone i zdeterminowane decyzyjnością pewnych komitetów. W każdym razie doświadczenie jakie nabyłem we Wrocławiu mogłem wykorzystać w Olecku.
Tak się szczęśliwie złożyło, że pod koniec 1978 roku zostałem oddelegowany na seminarium zorganizowane przez czasopismo „Kultura i Ty” – bardzo dobre ówczesne pismo branżowe. To było takie doroczne szkolenie, na które zapraszano animatorów kultury, twórców, dyrektorów itd. Trzy dni zajęć, sporo czasu by poznać ludzi, spokojnie z nimi porozmawiać. Wtedy, w 1978 roku, spotkaliśmy się w Kazimierzu nad Wisłą, w Domu Pracy. Poznałem tam między innymi, pewną kobietę z Zielonej Góry, która odpowiadała za sekcję teatralną w tamtejszym Wojewódzkim Domu Kultury. Wtedy w Zielonej Górze, działał bardzo dobry skądinąd Teatr “Forum”.
W 1979 roku, na Przeglądzie Form Teatralnych w Ełku zdobyliśmy pierwszą nagrodę za „Wędrowanie”. Wygraliśmy w cuglach. Przyznam szczerze, nie spodziewałem się takiego sukcesu. To był przecież mój debiut w roli reżysera i scenarzysty. Wszyscy wtedy w gruncie rzeczy debiutowaliśmy. W końcu w zespole występowali sami amatorzy, bez doświadczenia. Owszem ja w czasach studenckich grywałem w spektaklach, występowałem z recitalami. Ale „Wędrowanie” to było jednak nowe doświadczenie. Dzięki tej nagrodzie zobaczyłem, że robimy niezłą robotę, poznałem też w czasie tej imprezy kilku ciekawych ludzi, których mogłem zaprosić do Olecka. Wtedy postanowiłem; zrobię w Olecku przegląd. Jeszcze nie festiwal, ale taki niewielkie przegląd. Chodziło o to byśmy pokazali nasze przedstawienie i sprawdzili, jak to wypadnie na tle innych zespołów. I wtedy od razu pomyślałem o Teatrze “Forum”. Zaprosiłem ich. Oni uprawiali taką zmodyfikowaną formę teatru dramatycznego. Do Olecka przywieźli dwa spektakle – „Na pełnym morzu” Mrożka, gdzie pokazali prostotę posługiwania się rekwizytem, budowania przestrzeni z prościutkich elementów scenograficznych np. wyznaczając tratwę listewkami na podłodze. Drugi przywieziony przez nich spektakl oparty był na podstawie prozy południowoafrykańskiego pisarza, którego nazwiska nie pamiętam. Oprócz nich z monodramem „Koniec półświni” Helmuta Kajzara wystąpił Krzysztof Zach, aktor pochodzący z Giżycka. My pokazaliśmy „Wędrowanie”.
Tak narodziła się pierwsza „Sztama”. Jeśli dobrze pamiętam, to był 3-5 maj 1979 rok.
