Fotograficzna pamięć
Poszukiwacze będący na tropach przeszłości i nieodległych korzeni mają do dyspozycji dwa ciekawe albumy wydane przez Gminę Raczki i Gminny Ośrodek Kultury w Raczkach: “Wpisani w Rospudę” (fot.: Katarzyna Olfier-Halicka, Wojciech Misiukiewicz, Łukasz Stojanowski, Hubert Stojanowski) i “Fotograficzna pamięć. Historia Raczek z rodzinnych albumów”. Historią Raczek interesuje się lokalny pasjonat historii i pracownik GOK Marcin Halicki oraz Anna Dorota Halicka – dyrektor GOK’u. Albumy są częścią projektu “Raczkowskie Archiwalia”.
Liczne pocztówki i fotografie z albumów rodzinnych lub pozyskiwane w wyniku żmudnych poszukiwań w archiwach przedstawiają historię Raczek. Przedstawiają, a raczej odtwarzają, gdyż w wyniku braku dokumentacji część raczkowskiej historii wciąż pozostaje nieznana. Raczki swoją nazwę zawdzięczają Stanisławowi Raczkowskiemu, będącego od 1514 roku właścicielem okolicznych ziem. Położenie na szlaku handlowym z Grodna do Królewca od początku stworzyło w tym miejscu społeczność różnych narodowości i wyznań. Niestety, archiwa przedstawiające liczną społeczność żydowską także są śladowe. Natomiast wszystkim jest znana historia rodu Paców, którzy od 1748 roku zaznaczyli swoją obecność w Raczkach przyczyniając się do znacznego ich rozwoju. Najlepszy okres przypada na czasy Ludwika Michała Paca, kiedy to Raczki znajdowały się pod zaborem pruskim, a później w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim. Ludwik Mikołaj Pac zdążył jeszcze powalczyć u boku Napoleona, jak i przez Raczki zdążył przejechać car Aleksander I, a później zaczęła się wielka modernizacja, poprzedzona licznymi podróżami Ludwika Mikołaja Paca do różnorodnych krajów w celu poznania nowinek rolniczych, technicznych i ekonomicznych czy też przemian dotyczących kwestii społecznych. Na tle historii Raczek odsłania się też i sylwetka wielkiego reformatora hrabiego Karola Brzostowskiego (będącego w dobrych relacjach z Ludwikiem Mikołajem Pacem), który nauczał ówczesnych ludzi niezależności, wartości wykształcenia i samowystarczalności.
Ze zbiorów prywatnych zamieszczonych w albumach wyłaniają się historie rodzinne, z fotografii współczesnych zamiłowanie do Rospudy i życie “rospudziaków”. Po 1945 roku część mieszkańców Raczek wyemigrowała na “Ziemie Odzyskane”. Rozpoczęli tutaj swoje nowe życie. Przeglądając te albumy warto szczególnie zwrócić uwagę na fotografie przedstawiające żołnierzy niemieckich z I wojny światowej. Uwagę przyciąga również fotografia, pod którą napis brzmi: Stefania Żukowska z koleżanką z Prus Wschodnich na granicy z Prusami, okupacja. Dwie panie uśmiechają się w kierunku osoby fotografującej.
E.K.
